Της Εγκυκλίου Παιδείας
Φαντάζομαι την τεράστια περιοχή των επιστημών σαν μια μεγάλη έκταση γης διάσπαρτη από κομμάτια σκοτεινά και από κομμάτια φωτισμένα. Η εργασία μας πρέπει να έχει σκοπό, ή να επεκτείνει τα όρια των φωτισμένων κομματιών, ή να πολλαπλασιάσει, πάνω στην έκταση αυτή, τα κέντρα φωτάς. Το πρώτο ανήκει στη μεγαλοφυΐα που δημιουργεί· το δεύτερο στην οξύνοια που τελειοποιεί. Ντιντερό
Ένα πράγμα φοβόταν και φοβάται η θεοκρατία πάντα, τη γνώση την κριτική σκέψη τη μόρφωση και την παιδεία για αυτό και μακαρίζει του πνεύματος την πτωχεία.
Γιατί μόνο έτσι μπορεί να κυριαρχεί να κερδοσκοπεί και να βασιλεύει ελέω Θεού σε ποίμνια αμνού και σε αθέμιστα σπήλαια, παγίδες νησιά Κυκλώπων.
Πλησιάζοντας όμως η Εποχή των Ιχθύων στο τέλος της πλησιάζει και ο Οδυσσέας στο νησί των Φαιάκων και καινούργιος αέρας αλλαγής ανεμίζει με τη Ναυσικά όμοια με την Άρτεμη στο ποτάμι για καθαρά ρούχα να κατηφορίζει ,αυτά που θα δώσει στον Οδυσσέα να φορέσει για να τον αναγνωρίσει η μητέρα της, η Αλκίνοος Αρετή.
Διάδοση της γνώσης-Εγκυκλοπαίδεια
Μία σημαντική αλλαγή στο κίνημα του Διαφωτισμού σε σχέση με τον προηγούμενο αιώνα, τον 17ο, έχει τις ρίζες της στη Γαλλία, με τους Εγκυκλοπαιδιστές. Αυτό το κίνημα παίρνει ως θεμέλιο την ιδέα ότι υπάρχει μια επιστημονική και ηθική αρχιτεκτονική της γνώσης, μια κατασκευή της οποίας η πραγματοποίηση είναι ένα μέσο απελευθέρωσης του ανθρώπου. Ο φιλόσοφος Ντενί Ντιντερό και ο μαθηματικός Ζαν Ντ’ Αλαμπέρ εξέδωσαν το 1751 την Εγκυκλοπαίδεια ή Λεξικό αλφαβητικά ταξινομημένο των τεχνών και των επαγγελμάτων
Ο Θεός των χριστιανών είναι ένας πατέρας που δημιουργεί μεγάλο θέμα για τα μήλα του και δεν προσπαθεί πολύ για να βοηθήσει το γιο του.
Γαλλικός Διαφωτισμός
Έχουμε τρία κύρια μέσα έρευνας: την παρατήρηση της φύσης, το λογισμό και το πείραμα. Η παρατήρηση συγκεντρώνει τα φαινόμενα, ο λογισμός επαληθεύει το αποτέλεσμα του συνδυασμού. Πρέπει η παρατήρηση της φύσης να είναι διαρκής, ο λογισμός μας να είναι βαθύς και το πείραμα να είναι ακριβές. Σπάνια συναντούμε αυτά τα τρία μέσα συνενωμένα. Γι’ αυτό το λόγο τα δημιουργικά πνεύματα δεν είναι συνηθισμένα.
Η συγκέντρωση και η σύνδεση των φαινόμενων, είναι δυο ασχολίες πολύ επίπονες γι’ αυτό οι φιλόσοφοι τις μοιράζονται μεταξύ τους. Οι πρώτοι περνούν τη ζωή τους μαζεύοντας υλικό, επίδοση χρήσιμη και κοπιαστική· οι δεύτεροι, αρχιτέκτονες μεγαλειώδεις, σπεύδουνε ν’ αξιοποιήσουν το υλικά αυτά. Όμως, μέχρι σήμερα, ο χρόνος έχει ανατρέψει όλα σχεδόν τα οικοδομήματα της δογματικής φιλοσοφίας. Αργά ή γρήγορα, ο σκονισμένος εργάτης φέρνει, απ’ τα βάθη όπου σκάβει στα τυφλά, το κομμάτι το μοιραίο για το οικοδόμημα που χτίστηκε από τη δύναμη του πνεύματος· το οικοδόμημα καταρρέει· και δε μένει πια απ’ αυτό παρά υλικά μπερδεμένα ανάκατα, ως τη στιγμή όπου ένα άλλο τολμηρά πνεύμα επιχειρεί μια νέα σύνθεση. Χαρά στο συστηματικό φιλόσοφο που η φύση τον προίκισε, όπως άλλοτε τον Επίκουρο, το Λουκρήτιο, τον Αριστοτέλη, τον Πλάτωνα, με δυνατή φαντασία, με μεγάλη ευφράδεια, με την τέχνη να παρουσιάζουν τις ιδέες τους κάτω από εικόνες έντονες και θεϊκές! Το οικοδόμημα που έχτισε μπορεί να πέσει μια μέρα μα η προτομή του θα μείνει ορθή ανάμεσα στα ερείπια και η πέτρα που θα ξεκόψει απ’ το βουνά δε θα τη σπάσει, γιατί το βάθρο της δε θα ‘ναι από άργιλο.
Πηγή: Θέματα νεότερης και σύγχρονης ιστορίας από τις πηγές. ΟΕΔΒ, Αθήνα, 1979.
Ντενί Ντιντερό: Σκέψεις για την ερμηνεία της φύσης
από Ερανιστής
Ο όρος εγκυκλοπαίδεια είναι ελληνικός και πηγάζει από τις ελληνικές λέξεις «εγκύκλιος παιδεία». Ουσιαστικά είναι μια σύνοψη της γνώσης. Ο όρος σε όλες τις γλώσσες προέρχεται από τον Ελληνικό, που κυριολεκτικά σημαίνει «η εν κύκλω προσφερομένη διδασκαλία» και ο ακριβής τονισμός της στο Μέγα Ελληνικόν Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης, γνωστό επίσης ως Liddell-Scott είναι εγκυκλοπαιδεία, λέξη που κατά τον λεξικογράφο συνιστά βαρβαρισμό. Σύμφωνα όμως με το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας του Γ. Μπαμπινιώτη επειδή (στην αρχαία ελληνική) το -α στο «παιδεία» ήταν μακρό, ο κανονικός τονισμός του συνθέτου «εγκυκλοπαιδεία» είναι στη παραλήγουσα (σύμφωνα με το κανόνα ότι, όταν η λήγουσα είναι μακρά, δεν τονίζεται η τρίτη συλλαβή, η προπαραλήγουσα).
Ωστόσο, αναλογικώς προς τα πολλά ουσιαστικά σε -εια τα οποία τονίζονταν στη προπαραλήγουσα (κυρίως ως παράγωγα επιθέτων σε -ης με βραχύ το -α τού -εια) σχηματίστηκε και ο τύπος «εγκυκλοπαίδεια», όπως ευγένεια (<ευγενής), ασέβεια (<ασεβής), αμάθεια (<αμαθής), αλήθεια (<αληθής), ο οποίος τελικά επικράτησε αντί του ορθού εγκυκλοπαιδεία.
Ο φιλόσοφος δεν σκότωσε ποτέ κανέναν ιερέα, όμως ο ιερέας έχει σκοτώσει πάρα πολλούς φιλοσόφους.
Έτσι είναι…..καλύτεροι οι φιλόσοφοι από τους ιερείς και προτιμότερη η φιλοσοφία από την θεοκρατία και την θεοσοφία.
Αστραία
Σε Α΄ Ενικό 