Για τους Έλληνες τους Φιλέλληνες και μη….

Ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο για ενδιαφέροντες ανθρώπους από τον φιλέλληνα Ρόντρικ Μπίτον , παρ΄όλο που ο ίδιος δεν θέλει να χρησιμοποιείται αυτός ο επιθετικός προσδιορισμός.

Προσωπικά το βρήκα συγκινητικό και αξιοθαύμαστο και όλη την συγγραφική προσπάθεια σαν Άθλο του Ηρακλή. Αυτόν που ο ημίθεος προσπαθεί να πιάσει το Ελάφι της Αρτέμιδος και όλο του ξεφεύγει στα περιπετειώδη δάση της Ιστορίας και τις κορυφές της Μυθιστορίας.

Το βιβλίο αυτό αφηγείται την ιστορία του πολιτισμού που συνέβαλε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον στον τρόπο με τον οποίο ζούμε σήμερα στη Δύση. Μας ταξιδεύει σε όλη την υδρόγειο και σε τέσσερις χιλιετίες, από τους αρχαιολογικούς θησαυρούς του Αιγαίου της Εποχής του Χαλκού και από τους μύθους για θεούς και ήρωες έως τις σημερινές πολιτικές εξελίξεις στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή η πορεία είναι μια ιστορία επινοήσεων, όπως του αλφαβήτου, της φιλοσοφίας και της επιστήμης, αλλά και επανεπινοήσεων, καθώς οι Έλληνες πάντα προσαρμόζονταν σε καταστροφικές αλλαγές και έβρισκαν νέους τρόπους να επιβιώνουν και να βάζουν τη σφραγίδα τους στον κόσμο γύρω τους, ακόμη και σήμερα μέσω της ελληνικής διασποράς στις πέντε ηπείρους. (Από την έκδοση)

«Η μακρά ιστορία των Ελλήνων είναι σίγουρα μια από τις πλουσιότερες, αν όχι η πλουσιότερη, σε όλη την παγκόσμια ιστορία. Τούτο το βιβλίο υποστηρίζει, μεταξύ άλλων, ότι αυτή η ιστορία δεν αφορά μόνο τους Έλληνες, αλλά είναι μια ιστορία για τον κόσμο. Όπως έλεγε με περιεκτικό και ωραίο τρόπο ο καταξιωμένος συγγραφέας και ηθοποιός Στίβεν Φράυ για τη διακοσιοστή επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης στις 25 Μαρτίου 2021, «Η Ελλάδα δε θα οφείλει ποτέ στον κόσμο τόσα όσα οφείλει ο υπόλοιπος κόσμος στην Ελλάδα». Όμως ελαχιστότατοι άνθρωποι σε όλον τον κόσμο εκτιμούν σωστά αυτό το γεγονός. Ακόμη και αν το εκτιμούν, μπορεί να μην κατανοούν πλήρως το πώς και το γιατί. Για να το κατανοήσουμε αυτό, δεν αρκεί να επαναλαμβάνουμε την παλιά ρήση για τους «αρχαίους προγόνους». Πράγματι δεν αρκεί ούτε απλώς να τιμούμε και να μελετούμε τον πολιτισμό της «κλασικής αρχαιότητας», αν απομονώνουμε αυτή την περίοδο της ελληνικής ιστορίας από την πολύ μεγαλύτερη αφήγηση της οποίας αποτελεί μέρος». (Roderick Beaton) ( 1)

Αφορμή για την παρούσα συνέντευξη ήταν η κυκλοφορία στα ελληνικά του τελευταίου βιβλίου του «Έλληνες – Μια παγκόσμια ιστορία» (εκδ. Πατάκης), ένα θαυμαστό ταξίδι που ξεκινά από την Εποχή του Χαλκού, οπότε έχουμε τα πρώτα γραπτά μνημεία μιας πρώιμης μορφής της ελληνικής γλώσσας, και καταλήγει στις μέρες μας, συνοδευόμενο από πλούσια βιβλιογραφία και εικονογράφηση.

«Δεν μπορείς να καταλάβεις τη σύγχρονη Ελλάδα αν δεν γνωρίζεις την ιστορία της, και δεν εννοώ μόνο την κλασική», επισημαίνει. Οι Μινωίτες, οι Μυκηναίοι, ο Όμηρος, η επινόηση της πολιτικής (και της δημοκρατίας), η κλασική Αθήνα, οι ελληνιστικοί χρόνοι, η «ελληνική αυτοκρατορία» της Ρώμης, ο εκχριστιανισμός, το Βυζάντιο, η Τουρκοκρατία, το διαρκές «μετέωρο βήμα» ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, παράδοση και νεωτερικότητα, η Παλιγγενεσία, το νεοελληνικό έθνος από τον καιρό του Καποδίστρια μέχρι το σύγχρονο προσφυγικό κύμα και την πανδημία του Covid, είναι όλα εδώ. (2 )

«Αυτός ο κόσμος δεν είναι ο δικός μας, είναι του Ομήρου» είναι η προμετωπίδα που χρησιμοποιεί ο Μπίτον σε ένα από τα κεφάλαιά του, παραπέμποντας στον στίχο του Σεφέρη…… (3 )

Αυτός ο κόσμος είναι του Ομήρου και η επομένη Εποχή …..των Ελλήνων !

Αστραία

στον Ηριδανό της Μυθιστορίας

Ο καλός αναγνώστης κάνει το καλό βιβλίο το καλό βιβλίο.

Ο Ρόντρικ Μπίτον, μέλος της επιτροπής του 21, παρουσίασε το βιβλίο του με τον τίτλο «Η βιογραφία ενός σύγχρονου Έθνους»
Ας ξεκινήσουμε με την βιογραφία του και το βιογραφικό του.
Ο κ. Μπίτον είναι ιππότης διοικητής διαχειριστής του Τάγματος Τιμής, τοποθετηθείς υπό του Προέδρου Προκόπη Παυλόπουλου για τη δια βίου συμβολή του στην προώθηση των μεσαιωνικών και σύγχρονων ελληνικών σπουδών και πολιτισμού. Το βιβλίο συστήνει, η νυν Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Σακελλαροπούλου.
Είναι επαγγελματίας συγγραφέας. Το τι σημαίνει αυτό, σε άλλο άρθρο ειδικά θα αναφερθώ εκτενέστερα, λέγοντας επιγραμματικά σε αυτό το άρθρο, πώς επαγγελματίας συγγραφέας, είναι κάποιος που είναι υποχρεωμένος να γράφει βιβλία ή πληρώνεται για αυτά όπως παραδείγματος χάρη, οι καθηγητές Πανεπιστημίου πρέπει να παρουσιάσουν μία συγκεκριμένη δική τους συγγραφή βιβλίων. Παλαιότερα υπήρχαν άνθρωποι που ζούσαν από το επάγγελμα του συγγραφέως. Τώρα φυσικά είναι σχεδόν αδύνατο αυτό και βρισκόμαστε μπροστά στο θάνατο του συγγραφέα και στο θάνατο του ηθοποιού του μουσικού και στους υπόλοιπους θανάτους του κορωνοϊού.
Ο κ. Μπίτον θεωρεί τον Αδαμάντιο Κοραή πολύ εθνικιστή, χλευάζει τον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Μπόρις Τζόνσον ως κλόουν και λατρεύει την Ελλάδα ως μεγάλος φιλέλληνας. Ανησυχεί για την υποδοχή του βιβλίου του από τους εθνικιστές Έλληνες, ευελπιστώντας ότι οι εορτασμοί του 2021 θα διαλύσουν τους μύθους της εθνικής μας αφήγησης.
Ή αλλιώς «πάρτον και στο γάμο σου να σου πει και του χρόνου».
«Επί τριάντα χρόνια ήμουν κάτοχος της έδρας Κοραή στο King’s College και έχω λίγες… τύψεις, γιατί τον Αδαμάντιο Κοραή ομολογώ ότι δεν τον πολυσυμπαθώ. (Γελάει) Ήταν πολυγράφος αλλά επαναλαμβανόταν, κάπως “στεγνός” άνθρωπος και πολύ εθνικιστής για τα γούστα μου».
Το βιβλίο του ξεκινάει από ένα λάθος τίτλο, αναφέροντας το Ελληνικό Έθνος ως σύγχρονο, ενώ είναι πολύ παλιό. Το κινούμενον Ελληνικόν  κατά Θουκυδίδη. Ατόπημα θαρρώ. Αλλά ευτυχώς στο εσωτερικό περιεχόμενο του βιβλίου του, το διορθώνει λέγοντας πως το εννοεί με την στενή έννοια του όρου και ότι η ελληνική γλώσσα είναι παλιά τριών χιλιάδων ετών και ότι «Ο χαρακτήρας του Ελληνισμού οφείλεται στα ιδανικά πολλών γενεών»
Ο Beaton αρχίζει την εξιστόρησή του με το ερώτημα την σωστή ερώτηση «ποιοι είναι οι Ελληνες». Διευκρινίζει ότι τον ενδιαφέρουν οι Έλληνες ως μέλη του έθνους-κράτους που αναδύθηκε μέσα από την Επανάσταση του 1821 και εν συνεχεία πορεύτηκε στην ιστορία. Η γενεαλογία αυτών των Ελλήνων είναι ένας συγκερασμός της ανακάλυψης εκ νέου της Αρχαίας Ελλάδας και του βυζαντινού ανατολικού παρελθόντος. Γι’ αυτό και θεσμικά χρησιμοποιείται η αρχαιοελληνική κληρονομιά της ελληνικής δημοκρατίας και του Έλληνα πολίτη, ενώ στον εν γένει τρόπο ζωής τονίζονται η ιδιότητα του Ρωμιού και τα στοιχεία μιας ανατολικής κουλτούρας.
Απαντά πως οι Έλληνες ήρθαν από την Αφρική πριν από 50.000 χρόνια και ξεχνά και την ινδοευρωπαϊκή φυλή, το άλλο αφήγημα του Καυκάσου.
Από την συνολική εξιστόρηση του Beaton προκύπτει αβίαστα ότι η Ελλάδα, που υπήρξε ο σκαπανέας της μετάβασης από την Ευρώπη των αυτοκρατοριών στην Ευρώπη των εθνών, ήταν και θα είναι, όπως και «αν την κατανοούμε ή την παρανοούμε», μέρος της σύγχρονης ταυτότητας της Ευρώπης.
Ο συγγραφέας δεν διστάζει να στραφεί κατά των συμπατριωτών του όταν κρίνει ότι πρέπει, όπως για παράδειγμα όταν επιρρίπτει στην Αγγλία σχεδόν πλήρη την ευθύνη για το Κυπριακό (μια άποψη που στην Ελλάδα, μετά το φιάσκο της χούντας, έχει σχεδόν ξεχαστεί).
Η τύχη της Ελλάδας αποφασίστηκε πάντα μακριά της, από τις κάθε φορά «Μεγάλες Δυνάμεις», ποτέ αποκλειστικά από την ίδια και πολύ συχνά μάλιστα χωρίς καν τη συμμετοχή της. Εξαιτίας του μικρού της μεγέθους και των περιορισμένων υλικών της μέσων ουδέποτε βρέθηκε σε θέση να επιλέξει και να επιβάλλει οτιδήποτε μόνη της, ούτε σε πολιτικό ούτε σε στρατιωτικό επίπεδο. Αυτό είναι ένα διαχρονικό μάθημα, επαναλαμβανόμενο ανελλιπώς κάθε 20-30 χρόνια από το 1821 μέχρι και το 2015, έτσι ώστε ακόμα και οι τελευταίοι Έλληνες που δυσπιστούν να το εμπεδώσουν.
Καλά, επομένως, τα πήγαμε όταν ικανοί πολιτικοί διαχειρίστηκαν με τρόπο επωφελή για την Ελλάδα τη διεθνή συγκυρία. Καταστραφήκαμε, κάθε φορά που ανίκανοι πολιτικοί δεν κατάφεραν να διαβάσουν σωστά τη διεθνή κατάσταση.
Υπάρχει μια βαθιά διαχωριστική γραμμή μεταξύ των Ελλήνων από το 1821 μέχρι το 2015, γραμμένη πλέον στο DNA τους: Η ρεαλιστική και η ουτοπική Ελλάδα:
• Η ρεαλιστική Ελλάδα λαμβάνει υπόψη της το σημείο (1) παραπάνω, θέλει την Ελλάδα «κοντά» στη Δύση (το 1821 σε Αγγλία/Γαλλία, μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο στις ΗΠΑ, μετά το 1981 στην Ευρώπη), και το παλεύει όσο καλύτερα μπορεί.
• Η ουτοπική Ελλάδα θέλει την Ελλάδα «αυτάρκη», «να κανονίζει μόνη της την τύχη της», «μικρή αλλά τίμια», μακριά από οποιαδήποτε ξένη επιρροή να φτιάχνει μια δική της κοινωνία δίκαιη και ηθική και με συλλογικότητες και με όλα τα καλά του κόσμου.
Επιτέλους αναγνωρίζεται ως κεντροδεξιός πολιτικός ο Ε. Βενιζέλος.
Και αυτό γιατί η «Ελλάδα», όπως και αν την κατανοούμε ή την παρανοούμε, ήταν πάντα μέρος της σύγχρονης ταυτότητας της Ευρώπης».
Αναμφίβολα είναι ένα βιβλίο καλογραμμένο προσεγμένο αντιφατικό και αυτοαναιρούμενο σε πολλά σημεία. Ακροβατεί ανάμεσα σε έναν αποστασιοποιημένο φιλελληνισμό και ένα υφέρποντα ανθελληνισμό, γραμμένο από έναν γονατισμένο ιππότη των υπερεθνικών ταγμάτων που τον ενοχλεί το εθνικό, αλλά, όχι το ένα έθνος της Γης και της μιας φυλής προς χάρη της ειρήνης των αγορών.

Λουίς Μπόρχες,
Έθνος χωρίς παρελθόν είναι μια εγγενής αντίφαση. Αυτό που συγκροτεί ένα έθνος είναι το παρελθόν, αυτό που προσδιορίζει ένα έθνος έναντι των άλλων είναι το παρελθόν, και οι ιστορικοί είναι αυτοί που το παράγουν.
Ρεαλιστική ή ουτοπική Ελλάδα;
Ιδού το ερώτημα που αναδύεται και θέλει απαντηθεί από τους ρεαλιστές ή ιδεαλιστές Έλληνες και μη.
Αστραία