ψάχνοντας για την καρδιά του

The World-Island and the Heartland

Όποιος κυβερνά την Ανατολική Ευρώπη διοικεί τη Χάρτλαντ.
Αυτός που κυβερνά την Χάρτλαντ διοικεί το Νησί του Κόσμου.
Όποιος κυβερνά τον Κόσμο-Νησί διοικεί τον κόσμο.
—  Mackinder, Democratic Ideals and Reality , σελ. 150

Σύμφωνα με τον Mackinder, η επιφάνεια της γης διαιρείται σε:
1.Το Νησί του Κόσμου , που περιλαμβάνει τις αλληλένδετες ηπείρους της Ευρώπης , της Ασίας και της Αφρικής ( Αφρο-Ευρασία ). Αυτός ήταν ο μεγαλύτερος, ο πολυπληθέστερος και ο πλουσιότερος από όλους τους δυνατούς συνδυασμούς γης.
2.Τα υπεράκτια νησιά , συμπεριλαμβανομένων των Βρετανικών Νήσων και των νησιών της Ιαπωνίας .
Τα απομακρυσμένα νησιά , συμπεριλαμβανομένων των ηπείρων της Βόρειας Αμερικής , της Νότιας Αμερικής και της Ωκεανίας .
3.Το Heartland βρισκόταν στο κέντρο του παγκόσμιου νησιού, που εκτείνεται από τον Βόλγα μέχρι το Γιανγκτσέ και από τα Ιμαλάια μέχρι την Αρκτική . Το Mackinder’s Heartland ήταν η περιοχή που κυβερνούσε τότε η Ρωσική Αυτοκρατορία και μετά η Σοβιετική Ένωση , μείον την περιοχή της χερσονήσου Καμτσάτκα , η οποία βρίσκεται στο ανατολικότερο τμήμα της Ρωσίας, κοντά στα νησιά Αλεούτια και Κουρίλες.
Οποιαδήποτε δύναμη ήλεγχε το Παγκόσμιο Νησί θα έλεγχε πάνω από το 50% των παγκόσμιων πόρων. Το μέγεθος και η κεντρική θέση του Χάρτλαντ το έκαναν το κλειδί για τον έλεγχο του Νησιού του Κόσμου.

Το ζωτικό ερώτημα ήταν πώς να εξασφαλιστεί ο έλεγχος για το Heartland. Αυτή η ερώτηση μπορεί να φαίνεται άσκοπη, αφού το 1904 η Ρωσική Αυτοκρατορία είχε κυβερνήσει το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής από τον Βόλγα μέχρι την Ανατολική Σιβηρία για αιώνες. Αλλά σε όλο τον δέκατο ένατο αιώνα:

Οι δυτικοευρωπαϊκές δυνάμεις είχαν ενωθεί, συνήθως με επιτυχία, στο Μεγάλο Παιχνίδι για να αποτρέψουν τη ρωσική επέκταση .
Η Ρωσική Αυτοκρατορία ήταν τεράστια αλλά κοινωνικά, πολιτικά και τεχνολογικά καθυστερημένη – δηλαδή κατώτερη σε «αρρεότητα, εξοπλισμό και οργάνωση».
Ο Mackinder υποστήριξε ότι η αποτελεσματική πολιτική κυριαρχία της Heartland από μια μόνο δύναμη ήταν ανέφικτη στο παρελθόν επειδή:

Η Χάρτλαντ προστατεύτηκε από τη θαλάσσια ενέργεια με πάγο στα βόρεια και βουνά και ερήμους στα νότια.
Οι προηγούμενες χερσαίες εισβολές από την ανατολή προς τη δύση και αντίστροφα ήταν ανεπιτυχείς επειδή η έλλειψη αποτελεσματικής μεταφοράς καθιστούσε αδύνατη τη διασφάλιση μιας συνεχούς ροής ανδρών και προμηθειών.
Περιέγραψε τους ακόλουθους τρόπους με τους οποίους το Heartland θα μπορούσε να γίνει εφαλτήριο για παγκόσμια κυριαρχία τον εικοστό αιώνα (Sempa, 2000):

Επιτυχής εισβολή στη Ρωσία από ένα δυτικοευρωπαϊκό έθνος (πιθανότατα Γερμανία ). Ο Μάκιντερ πίστευε ότι η εισαγωγή του σιδηροδρόμου είχε αφαιρέσει το άτρωτο της Χάρτλαντ στην εισβολή της γης. Καθώς η Ευρασία άρχισε να καλύπτεται από ένα εκτεταμένο δίκτυο σιδηροδρόμων, υπήρχε μια εξαιρετική πιθανότητα ένα ισχυρό ηπειρωτικό έθνος να επεκτείνει τον πολιτικό του έλεγχο στην πύλη της Ανατολικής Ευρώπης προς την ευρασιατική ξηρά. Σύμφωνα με τα λόγια του Μακίντερ, «Όποιος κυβερνά την Ανατολική Ευρώπη διοικεί την Καρδιά».
Ρωσογερμανική συμμαχία. Πριν από το 1917 και οι δύο χώρες διοικούνταν από αυταρχικούς (ο Τσάρος και ο Κάιζερ ) και και οι δύο θα μπορούσαν να είχαν προσελκυστεί σε μια συμμαχία ενάντια στις δημοκρατικές δυνάμεις της Δυτικής Ευρώπης (οι ΗΠΑ ήταν απομονωτικές όσον αφορά τις ευρωπαϊκές υποθέσεις, μέχρι που συμμετείχαν στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο το 1917). Η Γερμανία θα είχε συμβάλει σε μια τέτοια συμμαχία τον τρομερό στρατό της και τη μεγάλη και αυξανόμενη θαλάσσια ισχύ της.
Η μεγάλη ανατολική ασιατική ακτή των συνδυασμένων αυτοκρατοριών θα παρείχε επίσης τη δυνατότητα να γίνει μια μεγάλη θαλάσσια δύναμη. Το «Who rules East Europe commands the Heartland» του Mackinder δεν καλύπτει αυτό το σενάριο, πιθανώς επειδή τα δύο προηγούμενα σενάρια θεωρήθηκαν οι κύριοι κίνδυνοι του δέκατου ένατου αιώνα και των αρχών του 1900.

Ένας από τους προσωπικούς στόχους του Mackinder ήταν να προειδοποιήσει τη Βρετανία ότι η παραδοσιακή της εξάρτηση από τη θαλάσσια ισχύ θα γινόταν αδυναμία καθώς οι βελτιωμένες χερσαίες μεταφορές άνοιξαν το Heartland για εισβολή και/ή εκβιομηχάνιση (Sempa, 2000).

Μια πιο σύγχρονη εξέλιξη στην οποία μπορεί να αποδοθεί ακόμα η θεωρία της καρδιάς είναι μέσω των σκανδάλων των πετρελαιαγωγών της Ρωσίας. Η θεωρία Heartland υπονοεί ότι το παγκόσμιο νησί είναι γεμάτο από πόρους προς εκμετάλλευση. «Οποιαδήποτε πρωτοβουλία των Ηνωμένων Πολιτειών για άνοιγμα της πρόσβασης στην αγορά της Κεντρικής Ασίας συνεπάγεται ότι αυτό το κράτος στοχεύει στην εξερεύνηση πολυεθνικών εταιρειών ενέργειας. Οι προσπάθειες κυριαρχίας για την εξερεύνηση φυσικών πόρων είναι επίσης εμφανείς στην περίπτωση της Ρωσίας. Η μελέτη διαπιστώθηκε ότι η Ρωσία θέλει να μεταφέρονται αγωγοί μέσω της επικράτειάς της. Ωστόσο, οι ρωσικές ενεργειακές εταιρείες εργάζονται για λογαριασμό των συμφερόντων της αγοράς, συχνά περιορίζουν τη συμπεριφορά του κράτους».

Επιρροή σε άλλα γεωπολιτικά μοντέλα

Έγχρωμη αναπαράσταση, χρησιμοποιώντας μια σύγχρονη προβολή του κόσμου.
Σημάδια της Θεωρίας της Καρδιάς του Mackinder μπορούν να βρεθούν στα έργα του γεωπολιτικού Δημήτρη Κιτσίκη , ιδιαίτερα στο μοντέλο του « Intermediate Region ». Υπάρχει μια σημαντική γεωγραφική επικάλυψη μεταξύ του Heartland ή «Pivot Area» και της Ενδιάμεσης Περιοχής, με εξαίρεση τη Γερμανία – Πρωσία και τη βορειοανατολική Κίνα , την οποία ο Κιτσίκης εξαιρεί από την Ενδιάμεση Περιοχή. Ο Mackinder, από την άλλη πλευρά, αποκλείει τη Βόρεια Αφρική , την Ανατολική Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή από το Heartland. Ο λόγος για αυτή τη διαφορά είναι ότι το μοντέλο του Mackinder είναι κατά κύριο λόγο γεωστρατηγικό, ενώ το μοντέλο του Κιτσίκη είναι γεωπολιτισμικό. Ωστόσο, οι ρόλοι τόσο της Ενδιάμεσης Περιοχής όσο και της Χάρτλαντ θεωρούνται από τους αντίστοιχους συγγραφείς τους ως καθοριστικοί στη διαμόρφωση της παγκόσμιας ιστορίας.

Όποιος κυβερνά την Ευρώπη έχει και την καρδιά του Διόνυσου
Αυτός που έχει την καρδιά του Διόνυσου διοικεί το Νησί του Κόσμου.
Όποιος κυβερνά τον Κόσμο-Νησί διοικεί τον Κόσμο του Νου.
Που βρίσκεται η Καρδιά του Διός-Νησου;
Αστραία