στις μεγάλες καρδιές και δεν γεράζουν ποτές
Γιατί ο «Μικρός Ηρωας» ρίζωσε στο φαντασιακό των παιδιών μιας γενιάς, βλάστησε και γονιμοποίησε τη φαντασία τους;
Νομίζω ότι πέρα από τη γραφή ο Στέλιος Ανεμοδουράς είχε ένα ακόμη μεγαλύτερο χάρισμα. Να αντιλαμβάνεται αυτό που ζητάει το αναγνωστικό κοινό και να του το προσφέρει με έναν τρόπο μοναδικό. Η επιτυχία ωστόσο του «Μικρού Ηρωα» οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Πρώτον το ιστορικό πλαίσιο, καθώς το θέμα της Κατοχής ήταν ακόμη ζωντανό στους νέους της εποχής εκείνης. Η επιλογή των ηρώων. Η θρυλική τριάδα ήταν ιδανική και ακολουθούσε τα πρότυπα που είχε και αυτός διδαχθεί. Ο ιδανικός ήρωας Γιώργος Θαλάσσης μαζί με την ιδανική ηρωίδα Κατερίνα και το κωμικό στοιχείο, τον Σπίθα. Επίσης, πολύ σημαντικό ρόλο έπαιξε το γεγονός ότι ήταν από τα πρώτα αναγνώσματα με περιεχόμενο αμιγώς ελληνικό που άγγιζαν την νεανική ψυχή. Το σκίτσο του Βύρωνα Απτόσογλου ήταν καθοριστικός παράγοντας της επιτυχίας. Ωστόσο τίποτε από αυτά δεν θα ίσχυε χωρίς την αφηγηματική μαεστρία του Στέλιου Ανεμοδουρά, ο οποίος μόνο για ένα πράγμα ήταν πραγματικά υπερήφανος: για την ελληνική γλώσσα που χρησιμοποιούσε, η οποία δεν ήταν μονόπλευρη ούτε λιτή, ήταν πλούσια.
Ο «Μικρός Ηρωας» εκδίδεται για πρώτη φορά το 1953, λίγα χρόνια μετά το τέλος του Εμφυλίου. Σε μια εποχή λοιπόν φλεγόμενων πολιτικών παθών που η χώρα έχει χωριστεί στα στρατόπεδα των νικητών και των ηττημένων, ο Γιώργος Θαλάσσης, η Κατερίνα και ο Σπίθας ποια ιδανικά προβάλλουν;
Ο «Μικρός Ηρως» δεν περιείχε πολιτικές αποχρώσεις. Στο σύμπαν του ήταν όλοι πατριώτες που αντιστέκονταν στον γερμανικό ζυγό. Αυτό ήταν μια ακόμη σημαντική διάσταση. Το ανάγνωσμα πρόβαλλε το ιδανικό της αυτοθυσίας για το κοινό καλό, την αγάπη για την ελευθερία και την Ελλάδα, αλλά και τον σεβασμό για τον αντίπαλο. Πάνω απ’ όλα, όμως, «Μικρός Ηρως» σημαίνει αντίσταση σε κάθε μορφής καταπίεση. Ηταν κάτι που πίστευε πολύ ο Στέλιος Ανεμοδουράς. Η ίδια η ζωή είναι, όπως έλεγε, αντίσταση και κάθε υποχώρηση φέρνει την ήττα.
Και μετά τον «Μικρό Ηρωα» ακολουθεί μια πλειάδα Ελλήνων και διεθνών ηρώων που ξεχύνονται στον κόσμο για να τον σώσουν από την καταστροφή.
Παράλληλα με τον «Μικρό Ηρωα» εξέδωσε και άλλα πολλά αναγνώσματα, που κάποια είχαν τη δική του υπογραφή και άλλα ήταν άλλων Ελλήνων συγγραφέων. Θα αναφέρω ενδεικτικά τα «Ταγκόρ», «Μικρός Ιππότης», «Μικρός Μπουρλοτιέρης», «Γκρέκο», «Μικρός Ταρζάν». Πιστεύω ήταν μια περίοδος εκδοτικού πειραματισμού, στην οποία διεύρυνε το πεδίο της θεματολογίας του, επηρεασμένος σίγουρα και από ανάλογες εκδόσεις του εξωτερικού. Από το 1968 θα σταματήσει τα λαϊκά αναγνώσματα (κείμενο με λίγη εικονογράφηση, όπως ο «Μικρός Ηρως») και θα ξεκινήσει την έκδοση εισαγόμενων ηρώων. Είναι η εποχή που στρέφει το ενδιαφέρον του στη γειτονική Ιταλία και με την εμπειρία του επιλέγει ήρωες που πραγματικά κερδίζουν το αναγνωστικό κοινό. Ηρωες όπως οι Μπλεκ, Ζαγκόρ, Ομπραξ, Κάπτεν Μαρκ, Κοκομπίλ, Δίκαιος, Μίστερ Νο και πολλοί άλλοι θα συντροφέψουν για ακόμη τέσσερις δεκαετίες όλους τους νέους της εποχής εκείνης. Συνέντευξη του Documento τον εγγονό του, Λεωκράτη Ανεμοδουρά
Ο ΜΙΚΡΟΣ ΗΡΩΣ
Από τη μια οι Ιταλοί κι οι Γερμανοί
για να σε βρουν αναστατώνουν την Αθήνα,
κι από την άλλη του πατέρα μου η φωνή:
“νομίζω πως το κρύβει στην κουζίνα”.
Εσύ να παίζεις με το θάνατο κρυφτό
κι αυτοί να σκίζουνε τα τεύχη τα κρυμμένα,
μη σε τρομάζει το διπλό κυνηγητό
εσύ τους Γερμανούς κι αυτοί εμένα.
Που είσαι τώρα και σ’ έχω χάσει
καλέ μου φίλε, Γιώργο Θαλάσση
που είσαι τώρα και σ’ έχω χάσει
Μικρέ μου Ήρωα, Γιώργο Θαλάσση.
“Εγώ δεν ξεκουράζομαι ποτέ
είμαι παντού όπου το χρέος με προστάζει,
κι όσο θα υπάρχουνε στη γη κατακτηταί
θα τους συντρίβω και το αίμα τους θα στάζει”.
Πίσω απ’ τον τοίχο ο ασύρματος καλεί
είναι απ’ τη Μέση Ανατολή, απ’ το αρχηγείο,
θα σου αναθέσουν μια καινούργια αποστολή
με ευχές για καλή τύχη απ’ τον «Χ2».
Η Κατερίνα σ’ αγαπούσε σιωπηλά
αλλά κι εσύ το ίδιο αγνά την αγαπούσες,
χωρίς τον Σπίθα ίσως να ‘ταν πιο καλά
παρ’ όλ’ αυτά εσύ τον συγχωρούσες.
Όταν ακούω να μιλάνε γι’ Αφρική
για Βερολίνο, Βενετία και Παρίσι,
σκέφτομαι, λέω, που να ξέραν μερικοί
πως σ’ όλα αυτά τα μέρη εγώ έχω ζήσει.
Πως όταν ήταν στην Ελλάδα κατοχή
μέσα στις σφαίρες, μες στο κρύο, μες στην πείνα,
με τους Εγγλέζους να εξοπλίζουνε τη “Χι”
μου έδειχνες μια ξένοιαστη Αθήνα.
Εσύ μπορούσες να οδηγήσεις φορτηγό
μοτοσικλέτα, οτομοτρίς κι αεροπλάνο,
κι όπου κι αν ήσουν πάντα δίπλα ήμουν κι εγώ
μαζί σου ή να ζήσω ή να πεθάνω.
Ήσουνα πάντα εκδικητής και τιμωρός
γι’ αυτόν που γέμισε τον τόπο με στρατό του,
και μ’ ένα χτύπημά σου έπεφτε ο φρουρός
με μια στροφή γύρω απ’ τον εαυτό του.
Μπορούσες πάλι να ημερεύεις τα σκυλιά
με κάποιο σφύριγμα που σού ‘μαθε τσοπάνος,
κι έτσι που πέταγες με κόλπο τη θηλιά
θα έπρεπε να είσαι Αμερικάνος.
Τι να σου πω, τι να σου πω, τι να σου πω
που να μην το ‘χει πει κανένας για κανέναν
εγώ μονάχα ένα πράγμα θα σου πω
μου φτάνει πως μεγάλωσα με σένα.
Που είσαι τώρα και σ’ έχω χάσει
καλέ μου φίλε, Γιώργο Θαλάσση
όπου κι αν είσαι, θα ‘χεις γεράσει
Μικρέ μου Ήρωα, Γιώργο Θαλάσση.
Που είσαι φίλε μας Γιώργο Θαλάσση;;; Που;
Αστραία